-
1 ут
I сущ.1) ого́нь, огонёк; пла́мя || о́гненныйҗем-җем килеп, утлар яна — сверка́ют огни́
чыршы утлары — огни́ ёлки
йортны ут чорнап алган — дом объя́т пла́менем
учакка ут ягып җибәрү — развести́ ого́нь в очаге́
2) пожа́рурманда ут чыккан — в лесу́ возни́к пожа́р
утны сүндерү — потуши́ть пожа́р
ут чыгару — вы́звать пожа́р
3) воен. ого́нь; стрельба́, пальба́ || огнево́йартиллерия уты — артиллери́йский ого́нь
ут ачу — откры́ть ого́нь
ут астында калу — попада́ть под обстре́л
4) перен. ого́нь, бойутка керәм — иду́ в бой ( в огонь)
5) перен. ого́нь, пыл, пла́мя || о́гненный, пла́менныймәхәббәт уты — пла́мя любви́
йөрәккә ут кабызу — заже́чь пла́мя в се́рдце
күзләрендә ут — в глаза́х огоньки́
сугыш уты — пла́мя войны́
6) перен. жар, ( высокая) температу́ра; лихора́дкабала ут эчендә — ребёнок весь в жару́
ул ут эчендә саташып ята — он бре́дит с высо́кой температу́рой
7) светтәрәзәдәге ут яктысы — свет в окне́
ут кабызу — заже́чь свет
ут сүндерү — погаси́ть свет
8) разг. электри́чествоут өчен түләү — заплати́ть за электри́чество
9) в знач. прил.; перен. горя́чий, отча́янныйут хатын — отча́янная же́нщина
ут холык — горя́чий хара́ктер
•- ут алу- ут ачу
- ут кабу
- ут корты
- ут кутыры
- ут күршесе
- ут ноктасы
- ут салу
- ут сүндергеч
- ут тавы
- ут ташы
- ут төртү
- ут төртүче
- ут үләне
- ут чаткысы
- ут чыгару
- ут шәүләсе
- ут яктысында
- утка күренү
- утка табынучы
- утка чыдам
- утка чыдамлы
- утка чыдамлы материаллар
- утка чыдамлылык••ут белән су арасында — меж двух огне́й
ут борчасы — шалу́н, непосе́да
ут йоту — си́льно горева́ть, кручи́ниться; кручи́на
ут йөгерү — появле́ние стра́ха, боя́знь
ут өермәсе — о́гненный шквал
ут уйнату — де́лать спо́ро, рабо́тать с огонько́м
күзләре ут чәчә — его́ (её) взгляд пыла́ет огнём
ут чыккан кебек ашыгу — спеши́ть, как на пожа́р
ут чыкканмы әллә? — не на пожа́р ведь?
ут ягып талашу — руга́тельски руга́ться
ут яну — горе́ть пла́менем, пыла́ть
утка бастыру — зада́ть жа́ру, зада́ть пе́рцу
утка керосин сибү — (под)ли́ть ма́сла в ого́нь
утсыз төтен булмый — (посл.) нет ды́ма без огня́; где дым, там и ого́нь
уттан алып суга салу — ( кинуть) из огня́ да в по́лымя
уттан котылу, суга төшү — (попа́сть) из огня́ да в по́лымя
- ут капкандайуттан курыккандай курку — боя́ться как огня́
- ут кебек
- ут күз
- ут күзле
- ут чәчү
- ут чыккан кебек
- утка салу II сущ.; уст.трава́, травяни́стое расте́ние ( встречается в составных названиях растений)- ут агасы -
2 шом
1. сущ.1) суеве́рный страх; опасе́ние, трево́га; предчу́вствие бе́дствийбүгенге көн ниндидер шом эчендә үтте — (э́тот) день прошёл в како́й-то трево́ге
шом катыш курку — суеве́рный страх; страх с трево́гой
күңелемне шом басты — меня́ охвати́ла трево́га
2) диал. страши́лище, чудо́вище; чёрт3)а) опа́сность, угро́за; бе́дствие; напа́стьил өстенә кара шом — напа́сть на страну́
нинди шомнан хәбәр бирде ул? — о како́м бе́дствии он извести́л?
б) диал. пове́трие, боле́зни; лихора́дка2. прил.; диал.1) отврати́тельный2) несча́стный, нося́щий клеймо́ несча́стья; злосча́стныйшом бала — злосча́стный ребёнок
•- шом салу- шом тоту
- шомга төшү
- шомга калу••шом капчыгы — зложела́тель, злопыха́тель
См. также в других словарях:
бала — 1. Яңарак туган яки әле үсеп җитмәгән һәрбер җан иясе. Бәби. Үсмерлек чорына кадәр булган малай яки кыз 2. Атага яки анага карата: аннан туган зат (кеше яки хайван). Нин. б. хайваннан, токымнан туган зат аю баласы. күч. Халык яки чорның, социаль… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
айлык — с. 1. Күпмедер айга җитәрлек 2. Бер ай эчендә үтәлергә тиешле, бер айга билгеләнгән а. план 3. Күпмедер айга сузыла торган өч а. курслар 4. Туганнан соң күпмедер ай яшәгәнлек тур. сөйләгәндә кулл. биш а. бала. Нәр. б. үсү вакытын билгеләү өчен… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
умарта — Бал кортларын асрау өчен эшләнгән әрҗә яки эче куыш юан багана (чолык). Шул әрҗәдә яки багана эчендә яшәүче кортлар. УМАРТА АЕРУ – Яңа күч ясап, ана корт янына җыелу һәм төп умартадан аерылып чыгу; бала аеру. УМАРТА АНАСЫ – Умартадагы ана корт.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге